Stop met framen! – Hoe het vijanddenken het goede gesprek uitsluit

Diverse werkgevers wordt terecht de maat genomen ten aanzien van zaken als transparantie, diversiteit, politieke lobby, tegenstrijdige belangen, beloning en flex. Dit gebeurt doorgaans met opgeheven vinger, geregeld met krachttermen, steeds vaker ongenuanceerd op basis van framing.

Kan de FNV wel goed opkomen voor bijvoorbeeld klokkenluiders bij de overheid?

Framen is heden ten dage een alom waarneembaar fenomeen. Het maakt steevast het nodige los als het raakt aan de identiteit, zoals het verdienmodel bij werkgevers. Het creëert kampen en zet zaken op scherp. Het bevordert op generlei wijze te komen tot een inclusieve cultuur voor vereiste duurzame oplossingen.

Framen is daarbij bijzonder eenvoudig. Ter illustratie: neem de FNV, die als grootste vakbond van Nederland vaak vooropgaat in de strijd tegen bepaalde werkgevers. Op basis van het enige jaarverslag van de FNV op de website (2020) (i) werken zo’n 50% van de 1600 fte parttime, (ii) verdienen de zeven bestuursleden van het Dagelijks Bestuur 4 maal modaal met minimaal 140.000 euro per jaar, los van verstrekte vergoedingen, zoals een zakenauto, (iii) hebben verschillende collectieve ontslagen plaatsgevonden zonder betrokkenheid van derden.

Krimpende vereniging

Verder (iv) lobbyt de FNV succesvol op nationaal en internationaal niveau, (v) werd er in 2020 ongeveer 100 miljoen euro gerealiseerd met andere zaken dan ledencontributies (70 miljoen euro werkgeversbijdrages en 30 miljoen euro uit de beleggingsportefeuille), (vi) ontvangt de FNV toenemend overheidssubsidies van in totaal zo’n 1 miljoen euro voor werkzaamheden van algemeen belang en (vii) is het een krimpende vereniging van hoofdzakelijk bejaarde blanke mannen.

Bij framing zijn dan eenvoudig uiteenlopende vragen te formuleren, zoals:

• Wat indien blijkt dat de FNV in bijvoorbeeld Randstad belegt, gezien alle flexdiscussies? Moet de FNV niet volledig transparant zijn over zijn beleggingsportefeuille en afstand doen van alle beleggingen?
• Kan de FNV wel goed opkomen voor bijvoorbeeld klokkenluiders bij de overheid? Is het niet zuiverder dat de FNV niet langer hierboven genoemde subsidies ontvangt als bij uitstek belangenbehartiger (ten opzichte van diezelfde overheid)?
• Dienen de door de FNV ontvangen werkgeversbijdrages niet te worden geparkeerd buiten de FNV, zodat de FNV geen belang heeft bij zogenaamde aansluitjachten en onafhankelijk(er) blijft ten opzichte van werkgevers?
• Maakt de FNV niet misbruik of oneigenlijk gebruik van zijn positie, c.q. voorkomt het een gelijk speelveld ten opzichte van andere vakbonden/partijen? Is er sprake van ongewenste vermenging met de politiek?
• Wie vertegenwoordigt de FNV in bijvoorbeeld een pensioendiscussie? Moeten er niet nadere representativiteitseisen worden gesteld? Bijvoorbeeld: 50% van de leden moet onderdeel uitmaken van de werkzame beroepsbevolking? Hoe wordt voorkomen dat de rekening bij jongeren of startups terechtkomt, te meer ook bijvoorbeeld de “oudere”, grote partijen ondernemings-CAOs hebben?
• Is de FNV-CAO niet “schijncollectivisme” met een naar het lijkt geëxpireerde ondernemings-CAO effectief getekend door twee keer de FNV? Kan FNV-personeel niet ook onder een AVV-CAO worden gebracht? Kunnen werknemers van de FNV snel rekenen op een nieuwe CAO met een salarisverhoging van minimaal 10% in het licht van de ondubbelzinnige opstelling van de FNV in cao-onderhandelingen?

Precies. Dit is dus erg gemakkelijk en bijzonder ongenuanceerd. Het vorenstaande mag wellicht wel reeds illustreren dat nuances essentieel zijn. Die kunnen ook op zijn plaats zijn ten opzichte van andere werkgevers dan de FNV.

Nuchtere verbinding

Een open en ontspannen gesprek waarin naar elkaar wordt geluisterd om te begrijpen vanuit onder andere (gedeelde) verantwoordelijkheid is dan een eerste stap. Daarbij geldt dat kennis geen politieke lobby is. Juist in nuchtere verbinding bij pluralisme, de menselijke maat en vooral cultuur ligt de toekomst. Samen dus. Niet als opponent. En zeker niet als vijand.