Altijd bereikbaar: nooit meer bij de les…

Zou het symboolpolitiek zijn? Werkgevers met meer dan vijftig werknemers mogen van de Franse Assemblée Nationale het personeel buiten werktijd geen mail meer sturen. Volgens politicus Benoit Hamon is zo’n verbod nodig omdat de werkgerelateerde stress bij de Fransen alsmaar groter wordt. Maar of deze maatregel daar nu veel aan gaat veranderen.

Want waarom geldt het verbod dan niet voor alle bedrijven? Hoe controleer je de naleving precies? En wat geldt als reguliere werktijd in bedrijven met flexibele werktijden of bij multinationals met vestigingen in verschillende tijdzones?
Het probleem dat de wet wil aanpakken is reëel: altijd bereikbaar zijn voor baas of collega draagt bij aan werk-gerelateerde stress. Maar ook hebben we door continue online zijn de neiging te lange werkdagen te maken. Amerikaanse werknemers die voor hun werk een smartphone gebruiken, werken tot zo’n 13,5 uur per dag en 72 uur per week inclusief het weekend. Dat blijkt uit cijfers over 2015 van het Amerikaanse Center for Creative Leadership.
Een ander punt is dat er zoveel meer oorzaken van werkgerelateerde stress zijn. Bijvoorbeeld een te hoge werkdruk. De relatie tussen stress en prestatie is een klassiek thema in psychologisch onderzoek. Die relatie kan worden weergegeven met de ‘Yerkes-Dodson curve’: een omgekeerde U, schrijft Rifka Weehuizen in haar studie “Mentaal Kapitaal”.
Een beetje stress is uitdagend en activerend en verhoogt het prestatieniveau. Maar voorbij een zeker punt wordt de stress te hoog, is er een te grote belasting en daalt het prestatieniveau. Dan verandert positieve stress in negatieve stress. Theo Compernolle, neuro psychiater en internationaal stress-expert, beschrijft dit zeer toegankelijk in zijn boek “Stress, vriend en vijand”.
Een andere bron van stress is de omgang met collega’s, die voor sommigen een dagelijkse kwelling is. Onlangs startte Minister Asscher van SZW een campagne om aandacht te vragen voor de gevolgen van pesten, discriminatie en (seksuele) intimidatie op het werk. 1 op de 6 werknemers – ruim 1,2 miljoen Nederlanders – heeft hier last van.
In combinatie met een hoge werkdruk verdubbelt dit de kans op burn-out-klachten. Naar schatting levert dit jaarlijks gemiddeld zeven extra verzuimdagen per slachtoffer op. Nu is er de afgelopen jaren ook steeds vaker sprake van “cyberbullying” ofwel online pesten, discrimineren en intimideren. Altijd bereikbaar zijn, werkt bloot staan aan dit gedrag nog meer in de hand. Los daarvan ligt de verantwoordelijkheid voor dit gedrag natuurlijk altijd bij de dader.
Volgens Compernolle is de grootste plaag voor iedereen die geconcentreerd moet werken alles wat afleiding veroorzaakt. Hij hekelt dan ook de moderne kantoorinrichting waar medewerkers elkaars gesprekken moeten aanhoren en zelf ook continu kunnen worden aangesproken.
In ander onderzoek is herhaaldelijk aangetoond dat multitasken, het frequent switchen van de ene naar de andere taak, nadelige effecten heeft op de kwaliteit van de geleverde prestatie en de kans op fouten vergroot. Je moet dus voorkomen dat je voortdurend een beetje van de ene taak afwisselt met een beetje van de andere taak. Mensen zijn daar niet goed in.
Wie multitaskt levert slechter werk af en doet daar gemiddeld twee tot vier maal langer over. Altijd je smartphone of laptop onder handbereik hebben betekent én kans op afleiding én een uitnodiging om te gaan multitasken.
En alsof dat nog niet genoeg is, slaapt de helft van de mensen ook nog eens minder dan 7 uur per etmaal. Ook daarvoor is ons brein niet gemaakt. Onvoldoende herstel na gedane hersenarbeid betekent dat we ons vermogen tot geconcentreerd werken stelselmatig ondermijnen.
Kortom, ondanks de ongetwijfeld goede bedoelingen van de Franse Assemblée Nationale, zal de nieuwe wet in het beste geval een druppel op de gloeiende plaat zijn. Maar dat een regering aandacht besteedt aan de bestrijding van werkgerelateerde stress, kan alleen worden toegejuicht. 
Toine Al
HR-specialist en publicist