Rijk stopt met bedrijfsmatige New Public Management – dienstbaarheid moet voorop komen

Jarenlang was New Public Management de leidende besturingsfilosofie op de Haagse departementen. Centraal hierin stond een sterk bedrijfsmatige benadering van publieke middelen om de overheidsfinanciën te stabiliseren, geïnspireerd door ontwikkelingen in het Verenigd Koninkrijk tijdens de Thatcher-jaren.

De kernwaarden van deze benadering waren efficiëntie en doelmatigheid. Hoewel deze waarden nog steeds belangrijk zijn, neemt Binnenlandse Zaken er als coördinerend ministerie bedrijfsvoering officieel afstand van, schrijft Hans Bekkers in Binnenlands Bestuur.

Luisteren naar behoefte samenleving

De nieuwe koers die Binnenlandse Zaken voorstaat, draait om het toevoegen van publieke waarde en het dienen van de maatschappij. Demissionair minister De Jonge van Binnenlandse Zaken (foto) streeft naar een overheid die luistert naar de behoeften van de samenleving, signalen opvangt over zowel positieve als negatieve ontwikkelingen.

Die overheid moet tevens flexibel genoeg zijn om oplossingen te bieden als beleid en wetgeving tekortschieten of onbedoelde negatieve gevolgen hebben. Belangrijk daarbij is dat overheden goed kunnen samenwerken.

Diverse initiatieven

In 2024 zal er een nieuwe sturingsfilosofie worden ontwikkeld waarbij de maatschappelijke opgaven en de realisatie van waarden die de samenleving belangrijk vindt, centraal staan. Organisatievormen die deze gewenste sturing en verantwoording in de weg staan, zullen worden herzien.

Om deze veranderingen te ondersteunen, worden diverse initiatieven op rijksniveau geïmplementeerd. Dit omvat onder andere aanpassingen aan de ambtseed, het vaststellen van gemeenschappelijke basisprincipes en waarden in de Gids Ambtelijk Vakmanschap, het gebruik van het Beleidskompas, en het voeren van dialogen over ethische en morele vraagstukken op de werkvloer.

Er zal blijvend worden geïnvesteerd in gedrags- en cultuurverandering, met een nadruk op het werken in het algemeen belang van de samenleving.