Zorgsector vergrijst, ontgroent en flexibiliseert verder

In de provincies Noord-Holland en Utrecht bedraagt de vacaturedruk zelfs 8 op 1. Dit blijkt uit onderzoek van Intelligence Group in opdracht van HR-specialist Compagnon. Ondanks de hoge vacaturedruk is het aantal werkzame personen in de zorg het afgelopen jaar fors toegenomen. Door de coronacrisis groeide hun aantal met achttien procent (85.000) naar in totaal 548.300 zorgprofessionals.

“Alle vormen van instroom die voorheen niet mogelijk waren, waren dat door de coronacrisis in één keer wel”, zegt Frank Roders, Directeur van Compagnon. “Rigide protocollen werden geparkeerd zonder de veiligheid en het algehele welzijn in gevaar te brengen, waardoor de productiviteit steeg.”

“Steeds meer zorginstellingen vallen echter terug op hun oude structuur en systemen. Zaken die een jaar geleden nog konden, kunnen nu helaas niet meer.”

Vergrijzing

Uit het onderzoek blijkt dat het grootste gedeelte van de in totaal 85.000 nieuwe zorgprofessionals meer dan tien jaar werkervaring heeft. Tegelijkertijd neemt het aantal jonge zorgprofessionals af, mede ingegeven door een tekort aan stageplekken en/of lastige onboarding door de coronacrisis. 

Dit heeft als direct gevolg dat de vergrijzing in de zorgsector snel toeneemt. Zo daalde het percentage zorgprofessionals jonger dan veertig jaar in één jaar tijd van 45 procent naar veertig procent. 

Parallel daaraan is zowel de arbeidsmarktactiviteit als –mobiliteit (intern en extern aanbod) kleiner geworden Roders: “De zorgsector ontgroent in rap tempo. Waar met name zij-instromers en herintreders de weg terugvonden naar de zorg, is het tegenovergestelde het geval bij jongeren.

“Vooral vanuit het mbo zien we de afgelopen jaren dat de instroom sterk terugloopt. Dit kan op zowel de korte als lange termijn grote gevolgen hebben voor het duurzame aanbod in de sector.”

Flexibilisering 

Naast ontgroening en vergrijzing, is ook de flexibilisering van de zorgsector het afgelopen jaar sterk toegenomen. Zo steeg het aantal zzp’ers in de zorg van 48.000 (2020) naar 56.500 in (2021). Deze toename komt vooral voor rekening van de mannelijke zzp’ers. Hun aandeel steeg in één jaar tijd van twintig procent naar 28 procent. 

Roders: “De huidige schaarste in de zorg geeft zorgmedewerkers veel macht en autonomie. Zorgprofessionals begeven zich daardoor steeds vaker in een modern functionerende arbeidsmarkt. Organisaties moeten daarin mee en daarvoor is met name visie, lef en daadkracht nodig.”

“Het alternatief is dat de zorg verder vergrijst en flexibiliseert en daardoor pensioen-, verzuim- en inhuurkosten een nog groter gedeelte van de beschikbare budgetten opeisen.”