Waarom een platte organisatie statusconflicten uitlokt

Hoe groter en internationaler, hoe onduidelijker de zeggenschap. Veel organisaties willen de verkokering doorbreken in hun organisaties. Daarmee neemt echter de kans toe op conflicten die draaien om status, gezag en plaats in de hiërarchie, stellen onderzoekers van de Franse businessschool INSEAD. Onduidelijkheid over de gezagsverhoudingen is een bron van politieke spelletjes en het sluiten van coalities om zeggenschap af te dwingen. Ook verlegt deze onduidelijkheid de focus van het collectieve naar het individuele belang.

Upward status disagreement (USD)

Wetenschappers in organisatiekunde spreken over het fenomeen upward status disagreement (USD). Naarmate bedrijven groter en internationaler worden, neemt het risico op dit soort statusconflicten toe. Duidelijke en objectieve hiërarchische structuren zouden dit moeten tegengaan, maar volgens onderzoek van INSEAD hebben ze onvoldoende effect om USD te voorkomen.

Dat komt volgens de onderzoekers omdat formele rang en informele status niet altijd overeenkomen. Bijvoorbeeld als een senior salesdirector een hogere rang bekleedt dan de verkoopdirecteur die goed is voor 35 procent van de jaarlijkse winst. Beide kunnen denken dat ze het voor het zeggen hebben, waarbij de een zich baseert op zijn resultaten en de ander op zijn formele functie. Zolang deze twee managers niets met elkaar te maken hebben, is er niets aan de hand. Pas als ze samenwerken kan het USD losbarsten.

Integratie van bedrijfsonderdelen vergroot het risico

De INSEAD-onderzoekers laten zien waarom bedrijfshiërarchie onduidelijkheden uitlokt. Formele posities kunnen op in verschillende settings tot uiteenlopende bevoegdheden leiden. Zoals een internationale vice-president die in de internationale organisatie hoger in rang is dan een country director. Maar binnen het nationale team kan die vice-president weer lager in de hiërarchie staan dan de country director.

Integratie van bedrijfsonderdelen vergroot het risico op USD, omdat dan de vraag aan de orde komt welke bedrijfsonderdelen het belangrijkst zijn. Onderzoek heeft duidelijk gemaakt dat mensen een te groot gewicht hechten aan hun eigen bijdragen en status. Hoe platter een organisatie, hoe erger dit wordt. Het gebrek aan hiërarchie maakt dat mensen elkaar de maat gaan nemen.

Maak gezagsverhoudingen duidelijk

Het helpt als executives zich bewust zijn van de statusverhoudingen binnen hun units, voordat ze teams samenstellen met leden van verschillende bedrijfsonderdelen. Maak duidelijk welke status mensen hebben en welke bevoegdheden daaruit voortvloeien, zo adviseren de INSEAD-onderzoekers. USD treedt vooral op als leidinggevenden hierover inconsequent zijn.

Dan gaan medewerkers de signalen van hun leidinggevenden op hun eigen manier interpreteren. Het helpt om een bedrijfsbrede cultuur te hebben die duidelijk maakt welke normen er gelden voor de gezagsverhoudingen. Die duidelijkheid is er ook in een leger en zo helder kunnen de gezagsnormen ook zijn in een bedrijf.